Achtergrond 

De namen van de dagen van de week in het Bahasa Indonesia (Indonesisch) zijn grotendeels geleend uit het Arabisch en het Sanskriet, via het Maleis, de lingua franca van de archipel. Dit is een interessant historisch en cultureel gegeven dat de invloed van zowel de islam als het hindoeïsme op de Indonesische cultuur weerspiegelt.

Hier is een korte achtergrond van elke dag:

• Senin: Komt van het Arabische اثْنَيْن (ithnayn), wat "twee" betekent. In de islamitische traditie is dit de tweede dag van de week (zondag wordt vaak als de eerste beschouwd).

• Selasa: Komt van het Arabische ثَلَاثَاء (thalāthā'), wat "drie" betekent. Dit is de derde dag in de islamitische week.

• Rabu: Komt van het Arabische أَرْبِعَاء (arbi'ā'), wat "vier" betekent. Dit is de vierde dag in de islamitische week.

• Kamis: Komt van het Arabische خَمِيس (khamīs), wat "vijf" betekent. Dit is de vijfde dag in de islamitische week.

• Jumat: Komt van het Arabische جُمُعَة (jumu'ah), wat "bijeenkomst" of "verzameling" betekent. Dit is de belangrijkste gebedsdag voor moslims, de dag van de wekelijkse congregatie in de moskee.

• Sabtu: Komt direct van het Hebreeuwse שַׁבָּת (Shabbat), via het Arabisch سَبْت (sabt). Het betekent "rustdag". Dit is de zevende dag van de week in de joodse en veel christelijke tradities.

• Minggu: Dit woord heeft een meer lokale oorsprong, waarschijnlijk afgeleid van het Portugese Domingo, wat "dag van de Heer" betekent. De Portugese invloed was significant in bepaalde delen van de Indonesische archipel in de koloniale tijd. Een andere mogelijke, oudere oorsprong is het Sanskriet ravi-vāra, wat "dag van de zon" betekent (ravi = zon, vara = dag). Deze Sanskriet invloed is wijdverspreid in veel Aziatische talen voor de dagen van de week. Het is waarschijnlijk dat beide invloeden (Portugees en mogelijk een oudere Sanskrietlaag) hebben bijgedragen aan het huidige woord "Minggu".

Samenvattend:

De Indonesische namen voor de dagen van de week laten een duidelijke invloed zien van het Midden-Oosten (Arabisch via de verspreiding van de islam) en in mindere mate van Europese talen (Portugees) en mogelijk een oudere laag van Indiase cultuur (Sanskriet). Dit taalkundige aspect is een mooie illustratie van de rijke en diverse geschiedenis van Indonesië.

Persoonlijke voornaamwoorden

Enkelvoud (Tunggal):

• Saya - Ik (formeel en neutraal)
  • Saya suka makan nasi goreng. (Ik hou van nasi goreng eten.)
• Aku - Ik (informeel, gebruikt tussen vrienden, familie, en in meer ontspannen situaties)
  • Aku pergi ke pasar besok. (Ik ga morgen naar de markt.)
• Kamu - Jij (informeel, gebruikt tegen mensen die je goed kent of jonger zijn)
  • Kamu mau minum apa? (Wat wil jij drinken?)
• Anda - U (formeel, gebruikt bij mensen die je niet goed kent, in zakelijke contexten, of om respect te tonen)
  • Apa kabar, Anda? (Hoe gaat het met u?)
• Dia - Hij/Zij (neutraal voor zowel mannelijk als vrouwelijk)
  • Dia sedang belajar. (Hij/Zij is aan het studeren.)

Aanwijzende voornaamwoorden

Er zijn voornamelijk twee basisvormen, die verwijzen naar de afstand tot de spreker en de aangesprokene:

• Ini - Dit (dichtbij de spreker)

• Itu - Dat (verder weg van de spreker, of dichtbij de aangesprokene)

Gebruik en Voorbeelden:

1. Als zelfstandig aanwijzend voornaamwoord (staat op zichzelf):

• Ini buku saya. (Dit is mijn boek.)

• Itu mobil baru mereka. (Dat is hun nieuwe auto.)

• Apa ini? (Wat is dit?)

• Siapa itu? (Wie is dat?)

Ini verwijst naar iets dat fysiek dichtbij de spreker is, of waar de spreker direct naar verwijst in de context. Itu verwijst naar iets dat verder weg is, of waar de spreker indirect naar verwijst. Het kan ook verwijzen naar iets dat dichtbij de aangesprokene is.

Nu gaan we verder met de getallen van 11 tot 20:

11 sebelas (se-be-las)

12 dua belas (dua be-las)

13 tiga belas (tiga be-las)

14 empat belas (empat be-las)

15 lima belas (lima be-las)

16 enam belas (enam be-las)

17 tujuh belas (tujuh be-las)

18 delapan belas (delapan be-las)

19 sembilan belas (sembilan be-las)

20 dua puluh (dua pu-luh)

Je ziet dat de getallen 11 tot 19 worden gevormd door het basisgetal (1 tot 9) te combineren met "belas" (wat "tien" betekent in deze context).

Getallen tussen de tientallen

De basisregel:

Wanneer je een getal wilt vormen dat tussen een tiental (20, 30, 40, enz.) en het volgende tiental ligt, combineer je de naam van het tiental met de naam van het losse cijfer (1 tot 9). Je doet dit direct achter elkaar, zonder een extra woord of verbindingsstuk.

Voorbeelden stap voor stap:

Laten we het getal 21 nemen:

1. Identificeer het tiental: In 21 is het tiental 20. De Indonesische naam voor 20 is dua puluh.
2. Identificeer het losse cijfer: In 21 is het losse cijfer 1. De Indonesische naam voor 1 is satu.
3. Combineer ze direct: Je plaatst de naam van het tiental gevolgd door de naam van het losse cijfer: dua puluh satu.

Nu het getal 35:

1. Identificeer het tiental: In 35 is het tiental 30. De Indonesische naam voor 30 is tiga puluh.
2. Identificeer het losse cijfer: In 35 is het losse cijfer 5. De Indonesische naam voor 5 is lima.
3. Combineer ze direct: tiga puluh lima.

En tot slot, het getal 78:

1. Identificeer het tiental: In 78 is het tiental 70. De Indonesische naam voor 70 is tujuh puluh.
2. Identificeer het losse cijfer: In 78 is het losse cijfer 8. De Indonesische naam voor 8 is delapan.
3. Combineer ze direct: tujuh puluh delapan.

Denk erover na als een simpele optelsom in woorden:

Je kunt het zien als:

• 21 = twintig + één = dua puluh + satu = dua puluh satu
• 35 = dertig + vijf = tiga puluh + lima = tiga puluh lima
• 78 = zeventig + acht = tujuh puluh + delapan = tujuh puluh delapan

Nog een paar voorbeelden om het te verduidelijken:

• 43: empat puluh (40) + tiga (3) = empat puluh tiga
• 56: lima puluh (50) + enam (6) = lima puluh enam
• 92: sembilan puluh (90) + dua (2) = sembilan puluh dua

Waarom geen verbindingswoord?

Het Bahasa Indonesia staat bekend om zijn relatief eenvoudige grammatica. In dit geval is er geen aparte structuur of verbindingswoord nodig om de tientallen met de eenheden te combineren. Het is een directe opeenvolging van de woorden.

Duizendtallen:

1000: seribu (se-ri-bu)

2000: dua ribu (dua ri-bu)

3000: tiga ribu (tiga ri-bu)

... en zo verder. Je combineert het basisgetal met "ribu" (wat "duizend" betekent).

Duizendtallen met honderdtallen, tientallen en eenheden:

Ook hier combineer je de delen zonder extra woorden.

1500: seribu lima ratus (duizend vijf honderd) - Je hoort soms ook "lima ratus" na "seribu" weggelaten worden in informele spraak, maar "seribu lima ratus" is correct.

2345: dua ribu tiga ratus empat puluh lima (twee duizend drie honderd vier tien vijf)

10.789: sepuluh ribu tujuh ratus delapan puluh sembilan (tien duizend zeven honderd acht tien negen)

56.123: lima puluh enam ribu seratus dua puluh tiga (vijf tien zes duizend honderd twee tien drie)

Let op bij tienduizendtallen en hoger: Je gebruikt "sepuluh ribu" (tien duizend), "dua puluh ribu" (twintig duizend), enzovoort.

Begroetingen

Hier is een overzicht van veelgebruikte begroetingen in het Indonesisch, met uitleg over het gebruik:

Algemene Begroetingen (kunnen op elk moment van de dag gebruikt worden):

• Halo: Dit is een informele en zeer gangbare begroeting, vergelijkbaar met "Hallo" in het Nederlands. Het kan in de meeste situaties gebruikt worden.
• Hai: Nog informeler dan "Halo", vergelijkbaar met "Hoi". Vooral gebruikt tussen bekenden en jongeren.

Begroetingen op basis van de tijd van de dag:

• Selamat pagi: Goedemorgen (ongeveer van zonsopgang tot 11:00/12:00 uur)
• Selamat siang: Goedemiddag (ongeveer van 12:00 uur tot 15:00/16:00 uur)
• Selamat sore: Goedenavond (ongeveer van 16:00 uur tot zonsondergang)
• Selamat malam: Goedenacht (vanaf zonsondergang tot het slapengaan, en ook als je iemand 'goedenacht' wenst voor het slapen)

Uitleg over het gebruik van de tijdsgebonden begroetingen:

• De grenzen tussen de tijdsperiodes zijn niet altijd strikt en kunnen regionaal wat verschillen.
• "Selamat siang" kan soms ook gebruikt worden tot ongeveer 14:00 uur.
• "Selamat sore" wordt gebruikt in de namiddag en vroege avond, wanneer de zon begint te zakken.
• "Selamat malam" wordt gebruikt als een begroeting in de avond en ook als een afscheid voor de nacht (zoals "goedenacht").

Andere nuttige begroetingen en uitdrukkingen:

• Apa kabar?: Hoe gaat het? (zeer gangbaar)
  • Baik: Goed (een veelvoorkomend antwoord)
  • Baik-baik saja: Alles goed (een ander veelvoorkomend antwoord)
• Senang bertemu dengan Anda: Aangenaam kennis te maken (formeel)
• Senang bertemu denganmu: Aangenaam kennis te maken (informeel)
• Sampai jumpa: Tot ziens

Basis Vraagwoorden:

• Apa - Wat
  • Apa ini? - Wat is dit?
  • Kamu sedang apa? - Wat ben je aan het doen?
• Siapa - Wie
  • Siapa nama kamu? - Hoe heet je? (Letterlijk: Wie is jouw naam?)
  • Siapa dia? - Wie is hij/zij?
• Kapan - Wanneer
  • Kapan kamu datang? - Wanneer kom je?
  • Kapan acaranya dimulai? - Wanneer begint het evenement?
• Di mana - Waar (locatie)
  • Kamu tinggal di mana? - Waar woon je?
  • Di mana kantor pos? - Waar is het postkantoor?
• Ke mana - Waarheen (richting)
  • Kamu mau ke mana? - Waar wil je naartoe?
  • Mereka pergi ke mana? - Waar gaan zij heen?
• Dari mana - Waarvandaan (herkomst)
  • Kamu berasal dari mana? - Waar kom je vandaan?
  • Surat ini datang dari mana? - Waar komt deze brief vandaan?
• Mengapa / Kenapa - Waarom
  • Mengapa kamu sedih? - Waarom ben je verdrietig?
  • Kenapa dia tidak datang? - Waarom komt hij/zij niet?
• Bagaimana - Hoe
  • Bagaimana kabarmu? - Hoe gaat het met je?
  • Bagaimana cara membuatnya? - Hoe maak je dat?
• Berapa - Hoeveel
  • Berapa harganya? - Hoeveel kost het?
  • Ada berapa orang di sana? - Hoeveel mensen zijn daar?

Apa & Apakah

Het belangrijkste verschil tussen "apa" en "apakah" in het Indonesisch is hun formaliteit en typisch gebruik in vragen:

Apa:

• Betekenis: Betekent voornamelijk "wat".
• Gebruik: Dit is de meer gebruikelijke en informele manier om "wat?" te vragen. Het wordt gebruikt in alledaagse gesprekken.
• Voorbeelden:
  • Apa kabar? (Hoe gaat het? / Wat is er?)
  • Kamu sedang apa? (Wat ben je aan het doen?)
  • Apa ini? (Wat is dit?)

Apakah:

• Betekenis: Betekent ook "wat?" maar functioneert vaak explicieter als een vraagwoord dat een "ja" of "nee" antwoord verwacht. Het kan ook verrassing of ongeloof uitdrukken, vergelijkbaar met "wat?!" in het Nederlands.
• Gebruik: Deze vorm wordt over het algemeen als formeler beschouwd en wordt vaak gevonden in geschreven tekst, formele toespraken en wanneer een duidelijk ja/nee antwoord wordt verwacht. Echter, in alledaags gesproken Indonesisch is "apa" vaak voldoende om een vraag te vormen.
• Functie als vraagwoord: Het toevoegen van "-kah" aan een woord (in dit geval wordt "apa" "apakah") is een grammaticale manier om een zin expliciet als een vraag te markeren. Deze markering is echter vaak optioneel, vooral in gesproken taal, waar de intonatie meestal duidelijk maakt dat er een vraag wordt gesteld.
• Uiting van verrassing: "Apakah" kan ook als een tussenwerpsel worden gebruikt om verrassing of ongeloof uit te drukken, vergelijkbaar met "Wat?!" in het Nederlands.
• Voorbeelden:
  • Apakah kamu sudah makan? (Heb je al gegeten?) - verwacht een "ja" of "nee" antwoord.
  • Apakah dia guru? (Is zij een lerares?) - verwacht een "ja" of "nee" antwoord.
  • Apakah, dia yang main tipu rupanya?! (Wat, dus hij was degene die blijkbaar vals speelde?!) - drukt verrassing uit.

Samenvattend:

Beschouw "apa" als het standaard, alledaagse "wat?". "Apakah" is een formelere versie die ook kan functioneren als een expliciet vraagwoord (vaak een ja/nee antwoord verwachtend) of verrassing kan uitdrukken. In informele gesprekken zul je "apa" veel vaker horen voor algemene "wat" vragen.

Adalah:

• Betekenis: "Adalah" betekent "is" of "zijn" (als koppelwerkwoord). Het wordt gebruikt om een definitie, identificatie of beschrijving te geven, of om twee gelijkwaardige dingen aan elkaar te koppelen. Het kan vaak worden weggelaten, vooral in informele spraak.
• Gebruik:
  • Om een definitie of uitleg te geven:
    • "Kucing adalah hewan mamalia." (Een kat is een zoogdier.)
    • "Demokrasi adalah sistem pemerintahan dari rakyat, oleh rakyat, dan untuk rakyat." (Democratie iseen regeringssysteem van het volk, door het volk en voor het volk.)
  • Om iemand of iets te identificeren:
    • "Dia adalah teman saya." (Hij/Zij is mijn vriend/vriendin.)
    • "Jakarta adalah ibu kota Indonesia." (Jakarta is de hoofdstad van Indonesië.)
  • Om een eigenschap of staat te beschrijven (hoewel "merupakan" ook vaak wordt gebruikt in formele contexten):
    • "Merah adalah warna yang cerah." (Rood is een heldere kleur.)
  • Vaak gebruikt in formele taal en geschreven teksten. In spreektaal wordt het soms weggelaten:
    • "(Dia) teman saya." (Hij/Zij is mijn vriend/vriendin.)
    • "(Jakarta) ibu kota Indonesia." (Jakarta is de hoofdstad van Indonesië.)

Basisrichingen:

• Utara: Noord

• Selatan: Zuid

• Timur: Oost

• Barat: West

En de combinaties en gerelateerde termen:

• Timur Laut: Noordoosten

• Barat Laut: Noordwesten

• Tenggara: Zuidoosten

• Barat Daya: Zuidwesten

• Kanan: Rechts

• Kiri: Links

• Lurus: Rechtdoor

• Balik: Omkeren/Terug

• Atas: Naar boven

• Bawah: Naar beneden

• Dekat: Dichtbij

• Jauh: Ver weg